Dag Pompom - bespreking
| Titel |
Dag Pompom! Gebruikswijzer |
| Auteur |
Uitgeverij Zwijsen België |
| Uitgever |
Zwijsen BV |
| Website | |
| Richtprijs |
€ 64,00 |
Inhoud
Dag Pompom! is een totaalmethode speciaal ontwikkeld voor de 3e kleuterklas. In het opzet van de methode is te merken hoe men gebruik maakt van vernieuwde inzichten vanuit wetenschappelijk onderzoek en hoe deze verbonden zijn met de klaspraktijk.
Bespreking
Meerwaarde
Bij het tot stand komen van deze methode heeft men de nadruk gelegd op het vormen van een doorgaande lijn binnen de werking van de kleuterschool. Zo is er enerzijds doorheen de aanpak veel aandacht besteed aan herkenning van elementen uit de vorige methode Dag Loeloe! voor de 2e kleuterklas en is er anderzijds een verbinding naar de methode Veilig leren lezen en ik pen! voor het 1e leerjaar.
Een doorstromende lijn kunnen we binnen de werkgroep didactiek ten zeerste waarderen: een herhaalde structuur kan voor heel wat kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong en hoogbegaafde kinderen een vorm van vertrouwen en een houvast bieden bij het ‘zelfstandig’ uitvoeren van de verschillende opdrachten. Op die manier worden eindeloos uitleggen en herhalen voor hen overbodig.
Kleuters leren door spel, verhalen, probleemoplossend denken ervaringen opdoen waarbij er minder aandacht besteed wordt aan het resultaat, iets wat we in de huidige productgerichte en competitieve maatschappij zeker kunnen waarderen.
De methode is aangepast aan de 21e eeuw. Ze besteedt speciale aandacht aan het stimuleren van tijdsgebonden vaardigheden: creativiteit, kritisch denken, probleemoplossende vaardigheden (de op te lossen problemen worden ingewikkelder, een eenvoudig antwoord is niet altijd mogelijk, wat ruimte geeft voor een verscheidenheid aan oplossingen), communiceren, samenwerken, digitale geletterdheid, sociale en culturele vaardigheden, en zelfreguleren waarbij het realiseren van doelgericht en passend gedrag centraal staat. Opnieuw een ruime waaier aan vaardigheden die we sterk kunnen stimuleren bij kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Het zijn vaardigheden die al op jonge leeftijd gestimuleerd moeten worden, willen deze kinderen kunnen opgroeien tot gelukkige, evenwichtige volwassenen.
Bekijken we dit door de ogen van een kleuter met een ontwikkelingsvoorsprong die het geluk heeft om bij een leerkracht te zitten die beschikt over kennis van kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong, dan kunnen we beamen dat naar school gaan voor deze kinderen een paradijs kan zijn.
Er wordt enorm veel aandacht besteed aan het ontdekkend, actief leren over de verschillende ontwikkelingsdomeinen heen. Een paar voorbeelden:
- Voorbereidend lezen: waar men in vorige methodes aandacht besteedde aan ‘hakken en plakken’ van woorden (b-oo-m, met de letters afzonderlijk uitgesproken) vervangt men dit in deze methode door ‘zoemend lezen’, waarbij de verschillende letters aan elkaar gezoemd worden door het uitspreken van woorden met verlengde klankwaarde (bbbb-ooooooo-mmm, waarbij de verschillende klanken langer aangehouden)
- Voorbereidend rekenen: hierbij wordt onder andere gebruik gemaakt van rekenen en de verhalensleutels. Dag Pompom! stimuleert kinderen om hierbij zelfstandig naar rekenaspecten op illustraties te zoeken of erover te praten en om vragen te stellen die aanzetten tot denken en redeneren
- Ook op andere vlakken worden kinderen voldoende geprikkeld en uitgedaagd: denkgesprekken worden gestimuleerd (p. 90), ICT wordt waardevol, gestructureerd en efficiënt ingezet met digitale verhalen en spellen en de mogelijkheid tot digitaal noteren van observaties en gemaakte vorderingen, er worden herkenbare pictogrammen gebruikt voor woordenschat en afspraken (zoals ‘praat duidelijk en rustig, dan kan iedereen je verstaan’ ,p. 136), er worden coöperatieve werkvormen gebruikt waarbij kinderen ook leren van interactie met elkaar…
Open opdrachten
Zoals hierboven vermeld is er in deze methode duidelijk ruimte voor
- het aanspreken van divergent denken, waardoor meerdere oplossingen mogelijk zijn
- eigen inbreng en oplossingen
- probleemoplossend en creatief denken: niet alleen zijn er ook minder voor de hand liggende oplossingen mogelijk, maar ze kunnen ook al vanaf jonge leeftijd samen besproken worden
- verdieping, door het consequent aanbieden van differentiatie in de vorm van symbolen (ster: intensiveren door meer instructie en herhaling; maan: basis; zon: meer uitdaging). Dit gebeurt trouwens ook in het totaalpakket Veilig leren lezen voor het 1e leerjaar.
Zelfstandig werk
Aangereikte activiteiten kunnen zowel in groep aangeboden worden als op zelfstandige basis een verwerkingsmogelijkheid krijgen in de verschillende hoeken van de klas. Als leerkracht krijg je de kans om zelf te bepalen welke activiteit voor jouw doelgroep een meerwaarde heeft. De tips die gegeven worden kunnen zeker gebruikt worden in thema’s doorheen je dagdagelijkse klaswerking.
Minimale begeleiding
Bij het doornemen van de gebruikswijzer konden we constateren dat men als leerkracht gewoon met de verschillende materialen aan de slag kan. Een grondige achtergrond door het doornemen van de gebruikswijzer leidt dan weer tot het ontdekken en doorgronden van de echte doelen. Hierbij word je stapsgewijs op weg geholpen. Het Fingerspitzengefühl kan zowel de leerkracht als de kinderen triggeren om te komen tot optimaal welbevinden: een win-winsituatie voor beide partijen.
Samenhang
Doorheen de methode zijn er een structurele opbouw en een rode draad merkbaar. De auteurs laten de leerkrachten vrij een gerichte keuze te maken in de te behandelen thema’s.
Bij elk onderdeel wordt er rekening gehouden met het ontwikkelingsniveau van de kleuters. Kleuters die nog niet zo vertrouwd zijn met de Nederlandse schooltaal en/of die in een taalarm milieu leven krijgen via preteaching de kans om basiswoordenschat te verwerven. Kinderen die in een sterk talig milieu opgroeien, worden ook op hun niveau uitgedaagd door een gerichte vraagstelling waarbij het creatieve brein aangesproken wordt.
De “doos met woordkaarten” biedt leerkrachten de mogelijkheid om met kinderen verschillende ankerwoorden binnen een thema te bespreken en uit te diepen. Naast een foto en een geschreven woord op de voorkant, vind je op de achterkant een definitie, contextzin of woordenweb. Ook hierin vinden we een rijk aanbod aan gerichte differentiatie van ondersteunen tot prikkelen van sterk taalvaardige en / of lezende kleuters.
Dag Pompom! bevat een doos met een reeks woordkaarten per anker, waardoor woordenschat een prominente plek krijgt binnen je activiteiten. Bij elk anker zijn 24 woordkaarten ontwikkeld. Op deze woordkaarten staat niet alleen het woord aangegeven met een foto, maar je krijgt ook handvaten om met dit woord aan de slag te kunnen gaan: door middel van een definitie, contextzin of woordenweb.
Hier volgen enkele veel gebruikte voorbeelden:
- bij elk thema is een er probleemstelling waarbij de kleuters uitgedaagd worden om een oplossing te zoeken voor hun probleem. Doorheen de periode waarin met het anker/thema gewerkt wordt, krijgen kleuters de kans om te onderzoeken of ze al een oplossing gevonden hebben en welke. Ze worden uitgedaagd of het ook ‘anders’ of ‘beter’ kan zonder de nadruk te leggen op het competitieve
- bij verhalen wordt er sterk de nadruk gelegd op vragen voor sterke kleuters i.v.m. verbanden, vergelijkingen, zoals ‘hoe zou jij je daarbij voelen?’, ‘wat zou jij doen?’, ‘hoe had Pompom het anders kunnen doen?’ Zo worden er rijke rekenvragen gesteld naar aanleiding van een prentenboek (p. 80): hoe weet je dat een lepel geen handig voorwerp is om water mee te halen? Op welke manier zou jij uitgezocht hebben welk voorwerp het handigst is?
Voldoende variatie
Zeer zeker!
Besluit
Bij het uitwerken van deze mooi geïllustreerde en gericht onderbouwde totaalmethode is heel sterk nagedacht over het doel dat men ermee wil bereiken. Door te werken met drie niveaus wordt er aandacht besteed aan de verschillende ontwikkelingsniveaus van de kleuters. Het is fijn te merken dat sterk taalvaardige, leesvaardige, rekenvaardige en/of onderzoekende kleuters binnen deze werking bijzondere aandacht krijgen. De mogelijkheden om te ontdekken hoe zij bij de activiteiten betrokken kunnen worden en blijven worden regelmatig verwoord.
Voor de leerkracht vraagt een eerste kennismaking met deze methode voldoende voorbereiding. Natuurlijk is elke leerkracht vrij om dit op een persoonlijke manier te interpreteren, maar wij zouden het ten zeerste aanraden om voor sterke kleuters in je klas zeker de zeer waardevolle en pittige details binnen deze methode voor sterke kleuters uit te pluizen. Een goed recept is pas lekker als men de juiste ingrediënten gebruikt.
De totaalmethode (het woord zegt het zelf) bevat veel meer verschillende aspecten dan deze die wij hier aanhaalden. Wij dagen jullie uit om ook de andere aspecten te onderzoeken en er actief mee aan de slag te gaan. Succes!
Werkgroep didactiek Bekina
