Inhoud

Elk van deze spellen bevat kleurrijke houten spelstukken, een handleiding, een opdrachtenboekje of opdrachtkaarten met oplossingen voor zelfcontrole.

Bespreking

Elk spel wordt uitdagend en aantrekkelijk voorgesteld.

In een maatschappij waar veel aandacht besteed wordt aan STEM (science, technology, engineering en mathematics) zijn deze puzzels een warm gegeven en inzetbaar binnen hoekenwerk in het lager onderwijs. Ook thuis vormen ze een leuke uitdaging voor groot en klein. Deze verschillende materialen werden eerder ingezet in het onderwijs en herkend als “bruikbaar, uitdagend en gericht naar kinderen die houden van uitdagingen”.

Voor leerkrachten is het waarschijnlijk aanlokkelijk dat Puzzels voor jonge STEMmers letterlijk op de doos staat, waardoor duidelijk wordt dat deze materialen niet enkel voor de hoogbegaafden een uitdaging zijn, maar ook voor een grotere groep binnen de klaswerking. We willen hierbij graag opmerken dat hoogbegaafden met deze materialen veel sneller, alerter, gedrevener en op jongere leeftijd geprikkeld kunnen worden, waardoor ze in klasverband misschien minder of helemaal geen aandacht meer krijgen. Dit ligt dan niet aan het materiaal, maar aan het feit dat deze jongeren de puzzels al kennen, de opdrachten en oplossingen vanbuiten kennen en hierdoor de uitdaging missen.

Een tip die we zeker willen meegeven is dan ook: wacht niet te lang met het aanreiken van deze puzzels. Ze bieden zeker en vast een meerwaarde, vooral wanneer ze op het juiste moment aangereikt worden, maar dat moment inschatten is niet eenvoudig: te vroeg? Dan komen de frustraties en het opgeefgedrag van veel jongeren naar boven: “Ik kan dat niet!” Te laat? Dan kunnen ze dit saai of stom vinden. Het is dan ook een boeiende uitdaging voor elke opvoeder om het materiaal op het meest geschikte moment aan te reiken.

De suggestieleeftijd op de doos is 8 jaar, maar wij kunnen ons voorstellen dat deze spellen voor hoogbegaafde kinderen op jongere leeftijd ingezet kunnen worden. Wanneer ze op tijd ontdekt worden, kunnen ze de creatieve oplossingsgerichte denkprocessen van de kinderen stimuleren. Vroeg begonnen is half gewonnen! In een later stadium kunnen zij hun verworven kennis met leeftijdsgenootjes delen. Zo kunnen ze hun sociale competenties verder ontwikkelen door bijvoorbeeld de spelopdracht geduldig uit te leggen en constructief mee te denken met de ander. Naast inlevingsvermogen en kunnen meedenken is er natuurlijk ook de meerwaarde van zelfstandig aan de slag gaan en gedurende een langere tijd op zoek gaan naar je eigen frustratieniveau.

De opdrachten en spelsuggesties zijn boeiend, uitdagend en aanlokkelijk voor heel wat jongeren. Hieronder bespreken we de verschillende puzzels even apart.

•  STEM Puzzel NL Technologie binaire puzzel

Met vereenvoudigde opdrachten komen kinderen in contact met de spelregels van een binaire puzzel.

Het materiaal bestaat uit een legplank met gaten waarin pionnen geplaatst worden die voorzien zijn van een 0 en een 1, langs de ene kant in het rood, langs de andere in het zwart.

Aan de hand van een opdracht in het boekje worden de pionnen met de rode kant naar boven op de juiste plaats gezet. Daarna vul je het rooster aan met de pionnen met de zwarte kant naar boven.

De opdrachten zijn als volgt opgebouwd:

               26 opdrachten in een rooster van 4 X 4

               26 opdrachten in een rooster van 6 X 6

Achteraan in het boekje vindt men de oplossingen.

Een vraag die wij ons stelden was of hoogbegaafden misschien snel uitgespeeld zouden zijn met dit spel: zouden ze de opdrachten en antwoorden na enkele spelbeurten niet vanbuiten kennen?

Hierbij geven we enkele differentiatieopdrachten om het weer iets pittiger te maken wanneer je dit herkent in je klasgroep:

• Kan je binnen een beperkte tijd de puzzel oplossen?

• Je kunt hiervoor een zandloper of stopwatch gebruiken of…
• Laat kinderen zelf inschatten en bijsturen binnen welke tijd ze een bepaalde opdracht kunnen oplossen. Ontwikkelen van zelfkennis. Omgaan met eigen grenzen en mogelijkheden.
• Wie kan dezelfde opdracht het snelst uitvoeren? Hoe ga je om met tijdsdruk?
• Kun je een opdracht geven aan je vriend door enkel te verwoorden wat hij of zij moet doen? Jij vertelt waar er een pion gezet moet worden. Daarna maakt jouw vriend de puzzel. Vergelijk het resultaat. Zo leren ze gestructureerde opdrachten geven en oefenen ze geconcentreerd luisteren.  

• STEM Puzzel NL Bouwkunde tangram & puzzelkaartjes 

Met zeven geometrische figuren probeer je een tweedimensionele figuur na te leggen.

Meestal komen we tangrammen tegen in 1 kleur. Voor deze uitvoering werd gekozen om de blokken op te delen in 3 verschillende kleuren: houtskleur, appelblauwzeegroen en wit. Dit maakt het bij het uitvoeren van de opdracht niet makkelijker.

De verschillende na te leggen figuren zijn boeiend, aangepast aan de leeftijd van de doelgroep en uitdagend. Het spel wordt ook uitdagend aangebracht:

Test je bouwkennis! Welke vorm zal je eerst maken? Het tangram is één van de beroemdste en meest gekende puzzels van de hele wereld! Combineer slim bouwen met logisch nadenken, een klein beetje creativiteit en heel veel verbeelding! Stimuleer je brein door de 40 verschillende dieren, figuren, voorwerpen en vormen van op de puzzelkaartjes na te bouwen. Verplaats of draai de zeven houten stukjes en zoek zo de juiste vorm die past bij het silhouet. Welke zal je als eerste namaken - het konijn, de windmolen of de jogger? Wees origineel! Bedenk zelf je eigen figuren eens je de 40 uitdagingen hebt afgewerkt.

We kunnen dit niet beter formuleren.

• STEM Puzzel NL Wiskunde pentomino & puzzelkaartjes

Dit spel bestaat uit 12 houtvormige 3D-vormen waarbij elke vorm bestaat uit 5 blokjes. Om het met de speldoos te zeggen: Een pentomino bestaat uit 5 identieke vierhoeken, verbonden met elkaar via de randen. In totaal zijn er 12 mogelijke figuren, allemaal vernoemd naar letters. Eens ze samen worden gezet in verschillende opstellingen, kunnen ze een fantastische reeks figuren uitbeelden!

Bij dit spel wordt de speler uitgedaagd om met de verschillende vormen 2D-tekeningen met 3D-materiaal na te bouwen.

Het zijn pittige opdrachten, opgedeeld als volgt:

• 9 + 7 opdrachten waarbij je een vierkant bouwt met de aangegeven vormen,
• 12 opdrachten waarbij je met de aangegeven vormen een letter maakt,
• 12 opdrachten waar je gevraagd wordt om een dier na te bouwen.

Bij elke opdracht wordt duidelijk verwoord welke bouwstenen je nodig hebt. Sommige opdrachten worden ook speels geformuleerd, bijv. Bescherm je dieren op deze pentominoboerderij! Gebruik alle 12 pentomino’s om een rechthoekig hek rond een leeg, rechthoekig veld te bouwen.

Dit spel kun je vergelijken met het bovengenoemde tangramspel, maar lijkt ons nog iets pittiger en uitdagender.

Besluit

Deze spellen zijn elk op zich een welkome meerwaarde en inzetbaar in hoekenwerk bij hoogbegaafden in het lager onderwijs. Het spel opruimen was op zich al een pittige uitdaging.

Een handigere verpakking zou ervoor kunnen zorgen dat zowel de spelstukken als de opdrachtkaarten makkelijker opgeborgen kunnen worden.

Een pluspunt is vooral dat met deze materialen kinderen op een 3D-manier aan de slag gaan, waarbij ze ook hun oog-handcoördinatie ontwikkelen, een belangrijk gegeven in een wereld waarin jongeren vaak in contact komen met computerschermen, tablets, smartphones en zo meer.

Werkgroep didactiek Bekina